Γιατί τα πουλιά φουσκώνουν το φτέρωμά τους.

Κάθε χειμώνα τα πουλιά δίνουν ένα πραγματικό αγώνα για την επιβίωσή τους και τον κερδίζουν μόνο τα υγιέστερα και ισχυρότερα από κάθε είδος.

Τα πουλιά έχουν υψηλή θερμοκρασία σώματος, κατά μέσο όρο γύρω στους 40°C και υψηλούς ρυθμούς μεταβολισμού για να είναι σε θέση να παράγουν μεταξύ των άλλων, την απαιτούμενη θερμότητα για να διατηρούν αυτή την υψηλή θερμοκρασία σώματος.

Το φτέρωμα των πουλιών παίζει πρωταρχικό ρόλο στην αντοχή τους στο κρύο, όσο μεγαλύτερο (παχύτερο) είναι το στρώμα αυτό, τόσο καλύτερη είναι η μόνωση που πετυχαίνουν. Τα πουλιά προετοιμάζονται από το φθινόπωρο για το χειμώνα και κάποια είδη μέχρι που διπλασιάζουν το αριθμό των φτερών τους το χειμώνα σε σχέση με το καλοκαίρι.

Τα πουλιά φουσκώνουν τα πούπουλα τους διότι τα βοηθά να μείνουν ζεστά. Αυτό το φούσκωμα των φτερών βοηθά τα πουλιά να μειώσουν τις απώλειες θερμότητας του σώματός τους προς το περιβάλλον μέχρι και 30%. Το φτέρωμα παίζει  κρίσιμο ρόλο μόνο όταν είναι σε άριστη κατάσταση. Για να διατηρείται το φτέρωμα σε άριστη κατάσταση, πρέπει να κάνουν μπάνιο ακόμα και τον χειμώνα.

Τα πόδια έχουν τέτοιο κυκλοφοριακό σύστημα, που τα βοηθά να τα καταφέρνουν στις χαμηλές θερμοκρασίες έχοντας μικρότερη απώλεια θερμότητας από αυτά. Παρόλα αυτά τα πόδια πολλές φορές κρυώνουν και βλέπουμε συχνά τα πουλιά να στέκονται στο κρύο στο ένα πόδι, σηκώνοντας το άλλο προς το στήθος για ζεστασιά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες κατασκευάζονται και κυκλοφορούν στα εμπορικά κατοικίδιων θερμαινόμενες πατήθρες για τα πουλιά (κυρίως σε παπαγάλους), όσο κι αν αυτό φαίνεται απίθανο και εξεζητημένο! (Μπορούμε να το αναζητήσουμε ως thermo-perches).

Ένα ακόμα μονωτικό υλικό που χρησιμοποιούν όλα τα ζώα ενάντια στο κρύο είναι το λίπος, το οποίο είναι σημαντικό και σαν ενεργειακό απόθεμα.

Τα πουλιά έχουν ανοιχτόχρωμο λίπος, το οποίο είναι ένα υψηλής ενέργειας καύσιμο που χρησιμοποιείται από αυτά, κατά την διαδικασία παραγωγής θερμότητας για την διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματός τους, που λέγεται θερμογένεση .

Το τίναγμα των φτερών, που κάνουν όλα τα πουλιά, γίνεται κάποιες φορές για να καθαρίσουν ή να στεγνώσουν τα φτερά τους, αλλά τις κρύες ημέρες είναι προσπάθεια για άμεση προσαρμογή στο κρύο, είναι ρίγος. Αυτό το ρίγος στο κρύο, είναι ένας βασικός τρόπος για να αυξήσουν την εσωτερική τους παραγωγή θερμότητας όταν δεν πετούν και βρίσκονται σε κατάσταση ηρεμίας.

Τα κατοικίδια πουλιά, που εξασκούνται (πετάνε) πολύ λιγότερο από τα άγρια πουλιά, συνηθίζουν να κάνουν αυτή την κίνηση πολύ συχνότερα. Η ενέργεια που καταναλώνεται με το τίναγμα των φτερών ή καλύτερα το λίπος που καταναλώνεται πρέπει σύντομα να αναπληρωθεί, μέσω της διατροφής.

Η νυκτερινή κατανάλωση ενέργειας (επομένως και λίπους), απαραίτητη για τη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος του πουλιού, κάνει τα πουλιά να βγαίνουν σε αναζήτηση τροφής πολύ νωρίς το πρωί ανεξάρτητα από τις καιρικές συνθήκες. Αν δεν αναπληρωθούν σύντομα τα αποθέματα λίπους που καταναλώθηκαν την νύχτα για την διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος του πουλιού, το πουλί δεν θα είναι σε θέση να επιβιώσει και την επόμενη (κρύα) νύχτα.

Είναι σημαντικό για τα πουλιά στο κρύο, να βρουν και να φάνε τροφές πλούσιες σε ενέργεια (θερμίδες) και λίπη. Για τα σποροφάγα πουλιά, οι λιπαροί σπόροι, είναι άκρως απαραίτητοι στις χειμερινές, κρύες περιόδους.

Οι ηλιόσποροι, το κανναβούρι, το νίζερ, το κία κτλ για παράδειγμα, είναι πρώτης τάξεως σπόροι για τα σποροφάγα πουλιά το χειμώνα, αφού έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και λίπη (Περισσότερα εδώ). Στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και την Ευρώπη συνηθίζουν να δίνουν στα πουλιά τον χειμώνα, επεξεργασμένο λίπος από μοσχάρι . Η τροφή αυτή, που είναι ουσιαστικά καθαρό λίπος, είναι μεγάλης θερμιδικής αξίας και θεωρείται ανυπέρβλητη σαν χειμερινή τροφή για τα πουλιά όταν αυτά χρειάζονται περισσότερες θερμίδες για να κρατήσουν τα σώματά τους ζεστά, αλλά δεν είναι εύκολο να βρουν έντομα για να φάνε.

Τα πουλιά προστατεύονται από το καλά διαλεγμένο και προφυλαγμένο βραδινό τους κατάλυμα. Πυκνά φυλλώματα δέντρων ή θάμνων είναι τα φυσικά, νυχτερινά καταλύματα των περισσότερων άγριων πουλιών, αν και πολλές φορές βρίσκουν καταφύγιο σε σχισμές βράχων, κουφάλες δέντρων ή ακόμα και στα πιο απίθανα μέρη όταν οι καιρικές συνθήκες γίνουν πολύ άσχημες.

Τα κατοικίδια πουλιά που διατηρούνται σε εξωτερικό χώρο είναι επιτακτικό να έχουν κάποιου είδους προστατευμένο κατάλυμα για τη νύχτα, ιδανικά ένα προστατευμένο σημείο στο κλουβί που η θερμοκρασία του να μην πέφτει κάτω από 5°C. Πολλοί ιδιοκτήτες κατοικίδιων χρησιμοποιούν θερμάστρες ή λάμπες θέρμανσης για το σκοπό αυτό, αλλά όλοι αυτοί οι ‘τεχνητοί’ τρόποι προφύλαξης θέλουν μεγάλη προσοχή στην εφαρμογή τους.

Από τον Σεπτέμβρη και μετά καθημερινά “ξυπνάω” τα πουλιά από τις 06.30 το πρωί και τις νύχτες με πολύ κρύο καίει το βράδυ ένα απαλό κόκκινο φως να μπορούν καθ’ όλη την διάρκεια της νυκτός να επισκεφτούν την ταΐστρα… Πολλοί επίσης χρησιμοποιούν πλαστικά φύλλα ή νάιλον για να τυλίγουν τα κλουβιά τις νύχτες με μεγάλη παγωνιά.

Τα πουλιά συνηθίζουν στο κρύο. Ένα υγιές πουλί, που αρχίζει σταδιακά ήδη από το φθινόπωρο να ζει σε όλο και χαμηλότερες θερμοκρασίες, αποκτά μια αξιοσημείωτη αντοχή στο κρύο του χειμώνα. Μπορεί να αντέξει όλο και χαμηλότερες θερμοκρασίες, με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτό δεν θα γίνει απότομα μέσα σε ένα βράδυ ή δύο.

Γενικά τα πουλιά δεν αντέχουν μεγάλες και απότομες μεταβολές της θερμοκρασίας, της τάξης των 15-20°C. Τα περισσότερα (υγιή) πουλιά μπορούν να αντέξουν θερμοκρασίες της τάξεως των 1-2°C, για περίπου 60-70 λεπτά, ενώ πουλιά που έχουν περάσει μια περίοδο προσαρμογής στο κρύο, μπορούν να αντέξουν ακόμα και θερμοκρασίες της τάξεως των -5°C για το ίδιο διάστημα, πριν πάθουν υποθερμία.

Πληροφορίες από:

“http://costisonbirds.blogspot.gr”